เสาเข็มเป็นองค์ประกอบสำคัญในการก่อสร้างฐานรากของอาคารหรือสิ่งก่อสร้างอื่น ๆ โดยเสาเข็มจะช่วยรองรับน้ำหนักและถ่ายน้ำหนักจากโครงสร้างอาคารลงสู่ชั้นดินที่มีความแข็งแรงเพียงพอในการรับน้ำหนัก เสาเข็มมีหลายประเภทที่ใช้ตามความเหมาะสมของสภาพดินและลักษณะของโครงสร้าง นี่คือประเภทของเสาเข็มที่พบได้บ่อย:
1. เสาเข็มตอก (Driven Piles)
- เสาเข็มคอนกรีตอัดแรง (Precast Concrete Piles): เป็นเสาเข็มที่ผลิตจากคอนกรีตอัดแรงและนำไปตอกลงดินด้วยเครื่องตอกเสาเข็ม มีความทนทานสูงและเหมาะสำหรับโครงการที่มีการก่อสร้างขนาดใหญ่ เช่น อาคารสูงหรือสะพาน
- เสาเข็มเหล็ก (Steel Piles): ผลิตจากเหล็กและนำไปตอกลงดิน มีความสามารถในการรับน้ำหนักสูง ใช้ในงานก่อสร้างที่ต้องการความแข็งแรงเป็นพิเศษและในพื้นที่ที่มีดินแข็งหรือมีสิ่งกีดขวางในดิน
2. เสาเข็มเจาะ (Bored Piles)
- เสาเข็มเจาะขนาดใหญ่ (Large Diameter Bored Piles): เป็นการเจาะหลุมลงในดินแล้วเทคอนกรีตหล่อเสาเข็มในหลุมโดยตรง ใช้ในงานที่ต้องการเสาเข็มที่มีขนาดใหญ่และรับน้ำหนักได้มาก เช่น ฐานรากของอาคารสูง
- เสาเข็มเจาะขนาดเล็ก (Small Diameter Bored Piles): ใช้เครื่องเจาะขนาดเล็กเพื่อทำหลุมและหล่อคอนกรีตในที่ ใช้ในงานที่พื้นที่จำกัดหรือต้องการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมรอบข้าง เช่น อาคารในเขตเมืองที่มีพื้นที่จำกัด
3. เสาเข็มสปัน (Spun Piles)
- เสาเข็มสปันทำจากคอนกรีตที่ผลิตโดยวิธีการปั่นเหวี่ยง ทำให้เสาเข็มมีความกลมและผิวเรียบ มักใช้ในงานที่ต้องการความแม่นยำสูง เช่น งานสร้างสะพานหรือโครงสร้างที่ต้องรับแรงดันสูง
4. เสาเข็มกลมแรงเหวี่ยงอัดแรง (Spun Precast Concrete Piles)
- เป็นเสาเข็มที่ผลิตโดยใช้เทคนิคการปั่นเหวี่ยงคอนกรีต ทำให้เสาเข็มมีความหนาแน่นและทนทานสูง สามารถรับน้ำหนักได้มาก เหมาะสำหรับงานก่อสร้างที่ต้องการความแข็งแรงสูง เช่น อาคารสูงหรือสะพาน
5. เสาเข็มแบบปลายสว่าน (Screw Piles)
- เป็นเสาเข็มที่มีปลายเป็นเกลียวคล้ายสว่าน ทำให้สามารถขุดลงดินได้ด้วยการหมุนโดยไม่ต้องตอกหรือตัดเสาเข็ม ใช้ในงานก่อสร้างที่มีดินอ่อนหรือพื้นที่ที่ต้องการลดแรงสั่นสะเทือน เช่น ใกล้อาคารที่มีโครงสร้างเปราะบาง
6. เสาเข็มไมโครไพล์ (Micropiles)
- เป็นเสาเข็มที่มีขนาดเล็กและเส้นผ่านศูนย์กลางเล็ก (ปกติไม่เกิน 300 มม.) ใช้ในพื้นที่ที่มีข้อจำกัดเรื่องพื้นที่หรือที่ไม่สามารถใช้เสาเข็มขนาดใหญ่ได้ มักใช้ในงานซ่อมแซมหรือเสริมความแข็งแรงของโครงสร้างเดิม
7. เสาเข็มแบบกด (Pressed Piles)
- เสาเข็มที่ถูกกดลงดินด้วยแรงดันแทนการตอกหรือลงหลุมโดยตรง ใช้ในงานที่ไม่ต้องการแรงสั่นสะเทือน เช่น ใกล้อาคารที่มีความเปราะบางหรือในพื้นที่ที่ต้องการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
8. เสาเข็มคอนกรีตอัดแรงรูปตัวไอ (Precast Prestressed Concrete Piles, I-Shape)
- เสาเข็มคอนกรีตรูปตัวไอหรือรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มักใช้ในงานที่ต้องการความแข็งแรงปานกลาง เช่น อาคารที่พักอาศัยทั่วไป
การเลือกประเภทของเสาเข็มต้องพิจารณาตามลักษณะของโครงสร้าง สภาพดิน และข้อจำกัดทางกายภาพของพื้นที่ก่อสร้างเพื่อให้เสาเข็มที่เลือกสามารถรองรับน้ำหนักได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ